1.Πότε να μετράμε την πίεσή μας;
Κάθε υγιής ενήλικας θα πρέπει να μετρά την πίεσή του τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο, τις πρωϊνές ώρες. Αν βρεθεί αυξημένη, θα επισκεφτεί τον γιατρό του για όλες τις περαιτέτω οδηγίες. Ο υπερτασικός που μολις αρχίζει να λαμβάνει αντιυπερτασικά φάρμακα, θα πρέπει τις πρώτες 3-4 βδομάδες, να μετρά την πίεσή του τακτικά, ίσως και δύο φορές την ημέρα (πρωϊ και βράδυ) πρίν τη λήψη των φαρμάκων. Μετά το διάστημα αυτό που η πιεσή του αναμένεται να έχει ρυθμισθεί, θα πρέπει να την παρακολουθεί μια ή δυο φορές την εβδομάδα, εκτός και αν παρουσιάσει καποιο άλλο σύμπτωμα ή έχει διαφορετικές οδηγίες απο το γιατρό του. Πριν την προγραμματισμένη επίσκεψη στο γιατρό καλό είναι να έχει καταγράψει σε ένα ένα χαρτί τις μετρήσεις της πίεσής του τις τελευταίες 3-5 μέρες. Στην περίπτωση αυτή μετράει την πίεση δύο φορές την ημέρα, πρωϊ και βράδυ, κάνοντας τρείς μετρήσεις σε κάθε συνεδρία.
2.Με τί πιεσόμετρο να μετράται η πίεση.
Η αρτηριακή πίεση μετράται πολύ εύκολα με ένα όργανο που λέγεται σφυγμομανόμετρο(πιεσόμετρο).Υπαρχουν πολλών ειδών πιεσόμετρα. Τα υδραργυρικά πιεσόμετρα είναι τα πιο ακριβή στις μετρήσεις τους, αλλά είναι πιο δύσκολο να χρηιμοποιηθούν από τον μη ειδικό διότι απαιτούν καποια μικρή εκπαίδευση στη χρήση τους. Επίσης η χρήση τους αναμένεται να περοριστεί για περιβαλλοντικούς λόγους λόγω της τοξικότητας του υδραργύρου που περιέχουν.
Αντίθετα τα αυτόματα ηλεκτρονικα πιεσόμετρα είναι εύκολα στη χρήση τους και γι αυτό είαι ευρέως διαδεδομένα αφού έχουν ικανοποιητική ακρίβεια στις μετρήσεις τους. Ενδείκνυνται ιδιαίτερα εαν έχετε προβλήματα ακοής ή οράσεως και δεν υπάρχει κάποιος στο σπίτι να σας βοηθήσει στη μέτρηση της πίεσης.Να θυμάστε οτι εάν έχετε αρρυθμία π.χ κολπική μαρμαρυγή, τότε οι ενδείξεις μπορεί να μην είναι ακριβείς. Οι συσκευές που μετρούν την πίεση στον καρπό ή τα δάχτυλα δεν είναι τόσο ακριβείς όσο αυτές που μετρούν την πίεση στο βραχίονα, ώς εκ τούτου, συνιστάται η αποφυγή της χρήσης των πρώτων
3.Ποιά αρτηριακή πίεση να αξιολογούμε περισσότερο, τη συστολική ή τη διαστολική.
Σήμερα γνωρίζούμε οτι σε νεαρά ατόμα κατω των 40 ετών, η διαστολική υπέρταση είναι η πιο επικίνδυνη. Στα άτομα ηλικίας 40-60 ετών η συστολική και η διαστολική υπέρταση έχουν την ίδια επικινδυνότητα. Μετά τα 60 η συστολική υπέρταση είναι πολύ συχνότερη και είναι αυτή που καθορίζει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Με την αύξηση του μέσου όρου ζωής, αυξάνει ο πληθυσμός των ατόμων που είναι πάνω απο 70 ετών και πολλές φορές πάνω απο 80 και αυτά τα ηλικιωμένα άτομα πάσχουν απο τη λεγόμενη μεμονωμένη συστολική υπέρταση, δηλαδή έχουν συστολική πίεση πάνω από 14.
4.Ποιά αρτηριακή πίεση να αξιολογούμε περισσότερο, την πίεση κατα την ημέρα ή την πίεση της νύχτας.
Η αρτηρική πίεση μεταβάλλεται απο ημέρα σε ημέρα αλλά και κατά τη διάρκεια της ημέρας. Επίσης η πίεση, όπως και πολλές άλλες λειτουργίες του οργανισμού, ακολουθεί μια κιρκάδια διακύμανση κατα τη διάρκεια του 24ώρου. Τις πρώτες πρωϊνές ώρες μετά το ξύπνημα η πίεση συνήθως είναι αυξημένη. Ακολούθως σταδιακά, σταθεροποιείται κατα τη διάρκεια της ημέρας μέχρι τις νυχτερινές ώρες του ύπνου οπότε συνήθως μειώνεται στα χαμηλότερα επίπεδά της. Αυτή η φυσιολογική μείωση της πίεσης κατα τις ώρες του ύπνου σε σχέση με την πίεση της ημέρας παρατηρείται στους 6 με 7 απο τους 10 υπερτασικούς-οι οποίοι καλούνται dippers- ενώ αυτοί που δεν παρουσιάζουν αυτή τη μείωση καλούνται non-dippers. Οι τελευταίοι φαίνεται να είναι πιο επιρρεπείς σε αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ή έμφραγμα. Ωστόσο, αν εσείς εργάζεσθε σε νυχτερινή βάρδια, τότε η νυχθημέρια διακύμανση της πίεσής σας αλλάζει και σιγά-σιγά συγχρονίζεται με το πρόγραμμα των ωρών εργασίας και αναπαύσεώς σας αντίστοιχα.
Η εκτίμηση της διακύμανσης της αρτηριακής πίεσης στο 24ωρο φαινεται οτι έχει ιδιαίτερη κλινική σημασία. Σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες η νυχτερινή πίεση φαίνεται οτι σχετίζεται πιο στενά με την εκδήλωση εγκεφαλικού αγγειακού ή καρδιακού επεισοδίου από εκείνη της ημέρας.
Οι υπερτασικοί με αυξημένη νυχτερινή πίεση εμαφανίζουν και δυσμενέστερο μεταβολικό προφίλ, είναι δηλαδή περισσότερο παχύσαρκοι, με υψηλές τιμές σακχάρου και λιπιδίων, χαρακτηρίζονται απο υπερδραστηριότητα του συμπαθητικού νευρικού συστήματος καθώς και απο ενεργοποίηση μηχανισμών οξειδωτικού στρές και φλεγμονής που προάγουν τελικώς την αθηροσκλήρυνση.
5.Η αντιμετώπιση της αρτηριακής υπέρτασης είναι συνήθως συνδυασμός παρέμβασης στον τρόπο ζωής του ατόμου (δίαιτα, άσκηση, απώλεια βάρους, περιορισμός αλκοόλ, διακοπή καπνίσματος, αποφυγή στρές) και φαρμακευτικής θεραπείας. Σήμερα είναι ξεκάθαρο οτι η σωστή αντιμετώπιση του υπερτασικού ατόμου πρέπει να στοχεύει στο να μειώσει το συνολικό καρδιαγγειακό κίνδυνο του ασθενούς και όχι μόνο να περιορίζεται στην ελάττωση της τιμής της πίεσής του. Αυτό γίνεται διότι σπάνια ένα άτομο έχει αυξημένη μόνο την πίεσή του: συνήθως είναι και καπνιστής ή έχει αυξημένη τη χοληστερίνη του ή έχει σάκχαρο ή αυξημένο σωματικό βάρος. Με τη συνύπαρξη αυτών των παραγόντων κινδύνου οι επιπλοκές της υπέρτασης είναι πολλαπλάσιες. Ο ιατρός θα αποφασίσει εάν, εκτός από τις αλλαγές στον τρόπο ζωής σας, θα αρχίσετε φαρμακευτική θεραπεία συνεκτιμώντας την αυξημένη τιμή της πίεσής σας, την παρουσία ή όχι των λοιπών παραγόντων κινδύνου και την παρουσία υπερτροφίας στην καρδιά με το υπερηχοκαρδιογράφημα ή μικροαλβουμινουρία με την εξέταση των ούρων. Ακόμα και αν χρειάζεται να παίρνετε φάρμακα για την υπέρτασή σας ο τρόπος που ζείτε παίζει σημαντικό ρόλο. Η φαρμακευτική αγωγή δεν αντικαθιστα τον τρόπο διατροφής και την τακτική σωματική δραστηριότητα αλλά δρά συμπληρωματικα και συνεργικά στην αντιμετώπιση της υπέρτασης και των επιπλοκών της.
6.Τι πρέπει να προσέχετε όταν λαμβάνετε αντιυπερτασική αγωγή.
Α) Πάρτε τα φάρμακά σας ακριβώς όπως σας τα έχει δώσει ο ιατρός σας. Ποτέ μην αλλάζετε ή παραλείπετε τα φάρμακά σας και ποτέ μη τα διακόπτεται χωρις προηγούμενη επικοινωνία μαζί του.
Β)Να θυμάστε να παίρνετε τα φάρμακά σας καθημερινά. Ιδού μερικά τεχνάσματα για να μην ξεχνάτε τα φάρμακά σας.
-Βάλτε τα φάρμακά σας σε χώρο που τις καθημερινές πράξεις ρουτίνας π.χ δίπλα στην οδοντόβουρτσα ή δίπλα στο τραπέζι του πρωϊνού.
-Σημειώστε στο ημερολόγιο σας να ανανεώσετε τη συνταγή σας προτού εξαντληθούν τα φάρμακα.
Γ)Εαν πιστεύετε οτι έχετε κάποια παρενέργεια απο το φάρμακο συννενοήθειτε με τον ιατρό σας. Μπορεί να χρειαστεί να το αλλάξετε.
Δ)Εάν πρόκειται να λάβετε για κάποιο λόγο άλλα φάρμακα επικοινωνήστε με τον γιατρό σας. Μερική από αυτά π.χ τα αποσυμφορητικό της μύτης, τα αντιβηχικά ή τα αντιφλεγμονώδη μπορεί να ανεβάζουν την πίεση. Ειδικότερα τα αντιφλεγμονώδη, όταν τα παίρνετε συχνά για την αρθρίτιδα ή την οσφυαλγία σας, μπορεί να προκαλέσουν αύξηση της πίεσης και να εμποδίσουν την δράση των αντιυπερτασικών φαρμάκων.
Ε)Μην κόβετε τα χάπια στη μέση αν δεν υπάρχει ειδική χαραγή στο μέσο του δισκίου και αν δεν ρώτήσετε το γιατρό σας. Ορισμένα χάπια έχουν μία εξωτερική επίστρωση για να περνούν από το στομάχι και να απορροφούνται στο έντερο. Αν τα κόψετε θα καταστρέψετε αυτή την επίστρωση και θα μεταβάλετε την απόδοση του φαρμάκου. Επίσης, οι κάψουλες δεν κόβονται γιατί τα διάφορα συστατικά τους μπορεί να μην είναι ισομερώς κατανεμημένα.
Στ)Σε περίπτωση που εμφανισθεί οποιοήποτε σύμπτωμα κατά τη διάρκεια της θεραπείας σας και ιδίως κατά τις πρώτες ημέρες, θα πρέπει να το συζητήσετε με το θαράποντα γιατρό σας. Αυτός θα κρίνει αν χρειάζεστε τροποποίηση της δόσης του φαρμάκου ή αλλαγή με κάποιο άλλο, διαφορετικής κατηγορίας.
Ζ)Να θυμάστε οτι είναι πολύ ασφαλέστερο να παίρνετε φάρμακα παρά να αφήνετε αρρύθμιστη την πίεσή σας.
7.Τι ώρα πρέπει να λαμβάνουν οι υπερτασικοί ασθενείς τα αντιυπερτασικά τους φάρμακα
η εδραιωμένη άποψη είναι να παίρνουν όλα α αντιυπερτασικά φάρμακα το πρωϊ. Ωστόσο,επειδή οι περισσότεροι ασθενείς θα χρειασθούν 2 ή 3 ή περισσότερα φάρμακα για να ρυθμίσουν την πίεσή τους και επειδή θεωρούνται σημαντικά τα επίπεδα της πίεσης κατα τις νυχτερινές ώρες, υπάρχουν καινούργια δεδομένα σύμφωνα με τα οποία σε κάποιες καταστάσεις όπως π.χ υπέρταση με άπνοια στον ύπνο, είναι καλύτερα να λαμβάνονται τα φάρμακα το βράδυ.
8.Πρέπει να παίρνουν αντιυπερτασικά οι ηλικιωμένοι ανω των 80 ετών
Παλαιότερα η υπέρταση στους ηλικιωμένους εθεωρείτο φυσιολογική εκδήλωση γήρανσης που δεν δημιουργούσε προβλήματα. Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει οτι η υπέρταση προκαλεί καρδιαγγειακά προβλήματα ανεξάρτητα απο την ηλικία και επίσης η σωστή ρύθμιση της πίεσης ωφελεί κυρίως τους ηλικιωμένους υπερτασικούς. Στόχος και εδώ είναι η πίεση να είναι κάτω από 14. Ο ηλικωμένος υπερτασικός θα ακολουθήσει το ίδιο υγειονοδιαιτητικό πρόγραμμα όπως και ο νεώτερος υπερτασικός. Υπάρχουν όμως και κάποιες ιδιαιτερότητες της προχωρημένης ηλικίας. Οι ηλικιωμένοι είναι συνήθως πιο ευαίσθητοι στο νάτριο, γι αυτό και απαιτείται παρισσότερη προσοχή στο αλάτι. Επίσης, λόγω συχνότερων διαταραχών της νεφρικής και της ηπατικής λειτουργίας οι χορηγούμενες δόσεις των φαρμάκων θα πρέπει να είναι μικρότερες. Στους ηλικιωμένους είναι συχνή η ορθοστατική υπόταση. Γι αυτό χρειάζεται να πίνουν αρκετό νερό, να σηκώνονται αργά απο το κάθισμα και να συμβουλεύονται το γιατρό για τις σωστές δόσεις των αντι-υπερτασικών φαρμάκων που λαμβάνουν.
9.Τι να προσέξουμε στην υπέρταση των παιδιών και των εφήβων.
Η υπέρταση σε αυτές τις ηλικιακές ομάδες είναι συχνότερη απο όσο πιστεύουν οι περισσότεροι. Πρόσφατα δεδομένα απο τις Η.Π.Α αλλα και απο την Ελλάδα έδειξαν οτι τα τελευταία 15 χρόνια η επίπτωση της υπέρτασης στα παιδιά και τους εφήβους έχει αυξηθεί, κυρίως απο 12 ετών η ιδιοπαθής υπέρταση είναι η συχνότερη αιτία, όπως άλλωστε και στους ενηλίκους.
Τα διαγνωστικά όρια για την υπέρταση στα παιδιά και τους εφήβους βασίζονται στις εκατοστιαίες θέσεις της αρτηριακήε πίεσης με βάση πίνακες που λαμβάνουν υπ’ όψιν το φύλο, την ηλικία και την εκατοστιαία θέση του ύψους. Για τη σωστή αξιολόγηση της πίεσης πρέπει να χρησιμοποιούνται οι κατάλληλες περιχειρίδες ανάλογα με τη σωματική ανάπτυξη κάθε παιδιού και εφήβου(το μήκος του αεροθαλάμου που φουσκώνει πρέπει να καλύπτει περίπου το 80-100 τις εκατο της περιμέτρου του βραχίονα).
10.Τι να προσέξουμε στο διαβητικό με υπέρταση.
Ο διαβήτης συνυπάρχει σε μεγάλη ποσοστό με την υπέρταση. Το 60-80 τις εκατό των διαβητικών θα εμφανίσουν υπέρταση σε διάστημα περίπου μιας δεκαετίας ενώ το 16-20 τις εκατό των υπερτασικών είναι διαβητικοί. Ο συνδυασμός αυτών των δύο είναι πολύ σοβαρή κατάσταση. Αν έχετε διαβήτη και υπέρταση, ο στόχος σας πρέπει να είναι η μείωση της πίεσης τουλάχιστον στα 130/80mmHg και η γλυκοζιωμένη αιμοσφαιρίνη κάτω απο 7 τις εκατό. Η καλή ρύθμιση της πίεσης στο διαβητικό θα τον προστατεύσει περισσότερο απο τα καρδιαγγειακά νοσήματα από όσο αυτή καβ’αυτή η καλή ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα. Κυρίαρχο ρόλο εδώ έχει ο υγιεινός τρόπος ζωής, η τακτική άσκηση, η διακοπή του καπνίσματος και ο περιορισμός του αλκοόλ. Αν με αυτά τα μέτρα, δεν κατέβει η πίεση σας τουλάχιστον στο 13 με 8,5, τότε ο γιατρός θα σας συνταγογραφήσει και φάρμακα.
